Cuối tháng 5 đầu tháng 6 năm 2018, Hiệp hội Nghiên cứu về Gan/Hiệp hội Bệnh nhiễm Hoa Kỳ (AASLD) và Hiệp hội Nghiên cứu về Gan của Canada (CSL) đã công bố hướng dẫn điều trị virus viêm gan C (HCV) mới. Các hướng dẫn này tập trung vào một số đối tượng đặc biệt.
1. Hướng dẫn mới của Hoa Kỳ về điều trị HCV
Cuối tháng 5/2018, hướng dẫn điều trị HCV của AASLD/IDS đã được cập nhật. Hướng dẫn này cung cấp các khuyến nghị về xét nghiệm và quản lý đối với một số đối tượng đặc biệt bao gồm: phụ nữ mang thai, những người tiêm chích ma túy, nam giới có quan hệ tình dục đồng tính (MSM) và những người bị giam giữ (trong tù/trại cải tạo). Dược sĩ có thể đóng vai trò quan trọng trong quản lý các đối tượng đặc biệt này như một phần của đội ngũ chăm sóc sức khỏe.1
HCV ở phụ nữ mang thai
Có khoảng 29.000 phụ nữ nhiễm HCV sinh con từ năm 2011 đến năm 2014.
- Các hướng dẫn kêu gọi xét nghiệm HCV ở tất cả phụ nữ mang thai, đặc biệt là lúc bắt đầu chăm sóc trước sinh.
- Phụ nữ trong độ tuổi sinh sản đã biết nhiễm HCV nên điều trị với liệu pháp kháng virus trước khi cân nhắc mang thai để giảm từ 5-15% nguy cơ lây truyền từ mẹ sang con (MTCT).
- Việc điều trị trong suốt thai kỳ không được khuyến cáo do thiếu dữ liệu về an toàn và hiệu quả. Ribavirin bị chống chỉ định trong thai kỳ do có khả năng gây quái thai. Ngoài ra, các tác động gây quái thai có thể vẫn còn đến 6 tháng sau khi ngưng ribavirin.
- Phụ nữ mang thai nhiễm HCV nên được xét nghiệm HCV-RNA và chức năng gan định kỳ.
- Không chống chỉ định việc cho con bú trừ khi người mẹ bị nứt, tổn thương, chảy máu núm vú hoặc đồng nhiễm HIV.
HCV ở đối tượng tiêm chích ma túy
Tiêm chích ma túy là yếu tố nguy cơ phổ biến nhất gây nhiễm HCV ở Hoa Kỳ và Châu Âu. Tất cả những người đang tiêm chích ma túy hoặc có tiêm chích ma túy trong quá khứ nên được xét nghiệm HCV.
- Nên tiến hành xét nghiệm kháng thể HCV, nếu kết quả dương tính nên lập tức xác nhận bằng xét nghiệm HCV-RNA.
- Việc điều trị HCV cho bệnh nhân có tiêm chích ma túy vẫn là một chủ đề gây tranh cãi. Tuy nhiên, bằng chứng cho thấy điều trị HCV với các thuốc kháng virus tác động trực tiếp (DAA) (ví dụ: Epclusa® sofosbuvir/velpatasvir) cùng với việc thay kim tiếm/ống tiêm cùng với các chương trình về chủ đề lạm dụng chất kích thích có thể hỗ trợ nhóm bệnh nhân này.
- Các bệnh nhân này nên thực hiện xét nghiệm HCV-RNA hàng năm để ngăn ngừa tái nhiễm.
HCV ở người đồng tính nam
Xét nghiệm HCV hằng năm được khuyến cáo đối với thanh thiếu niên nhiễm HIV có hoạt động tình dục và người nam trưởng thành có quan hệ đồng tính.
- Nhiễm HCV cấp tính gần đây được báo cáo ở người đồng tính nam chưa từng nhiễm HIV, đến thăm khám để được dự phòng trước phơi nhiễm (PrEP).
- Do đó, xét nghiệm HCV rất quan trọng tại thời điểm bắt đầu dự phòng trước phơi nhiễm và ít nhất là hàng năm.
Dược sĩ có thể đóng vai trò quan trọng trong tư vấn cho bệnh nhân về chiến lược phòng ngừa HCV bao gồm việc sử dụng bao cao su trong tất cả các hành vi tình dục.
- Bệnh nhân nên được giáo dục rằng điều trị dự phòng trước phơi nhiễm có thể phòng ngừa lây nhiễm HIV qua đường tình dục nhưng không bảo vệ khỏi lây nhiễm HCV và các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác.
- Bệnh nhân nhiễm HCV nên được điều trị bằng các thuốc kháng virus tác động trực tiếp và tư vấn liên tục về nguy cơ tái nhiễm.
HCV ở bệnh nhân bị giam giữ
Bằng chứng cho thấy tỷ lệ nhiễm HCV ở những người bị giam giữ trong khoảng 17-23%. Thêm vào đó, hầu hết các cá nhân trong những cơ quan cải tạo không biết rằng họ nhiễm HCV. Cuối cùng, điều này có thể dẫn đến lan rộng HCV ra khắp cộng đồng một khi bệnh nhân được phóng thích từ cơ sở cải tạo.Hiện tại chưa có tiêu chuẩn thống nhất để xét nghiệm trong nhà tù và trại giam; tuy nhiên, nhiều cơ sở tại Hoa Kỳ có thực hiện xét nghiệm HCV.Hướng dẫn khuyến cáo xét nghiệm kháng thể HCV, sau đó là xét nghiệm HCV-RNA nếu kháng thể dương tính. Trại giam và nhà tù nên khuyến khích tiếp tục liệu pháp trị HCV đối với các cá nhân đang được điều trị tại thời điểm bị giam giữ. Những đối tượng được chẩn đoán nhiễm HCV trong khi bị giam giữ nên được điều trị bằng các thuốc kháng virus tác động trực tiếp và điều trị rối loạn do sử dụng ma túy.
2. Hướng dẫn mới của Canada về tầm soát và quản lý HCV
Đầu tháng 6/2018, CSL đã cập nhật hướng dẫn về tầm soát và quản lý HCV. Hướng dẫn mới này tập trung vào việc tầm soát HCV một lần duy nhất cho đối tượng người trưởng thành sinh năm 1945-1975. Trong khi đó, hướng dẫn năm 2013 đến từ Cơ quan Y tế Dự phòng Hoa Kỳ (USPSTF) khuyến nghị tầm soát cho đối tượng sinh năm 1945-1965.3
Các khuyến nghị chính bao gồm2
- Nên sử dụng xét nghiệm kháng thể anti-HVC cho tầm soát bước đầu. Nếu dương tính: cần khẳng định lại kết quả với xét nghiệm PCR với HCV-RNA.
- Nên thực hiện tầm soát ở đối tượng nguy cơ cao nhiễm trùng (bao gồm những đối tượng tiêm chích ma túy)
- Tất cả bệnh nhân nhiễm HCV cần được cân nhắc trị liệu kháng virus.
- Khuyến cáo xét nghiệm đề kháng ban đầu cho một số trường hợp nhất định (ví dụ: trước khi khởi đầu điều trị với elbasvir/grazoprevir ở những bệnh nhân nhiễm HCV genotype 1a)
Bình luận của chuyên gia khi hướng dẫn mới này được công bố4
- Hướng dẫn này thống nhất với các hướng dẫn khác từ Hoa Kỳ và châu Âu.
- Với sự phát triển của các liệu pháp điều trị với tỷ lệ hiệu quả gần 100% cho tất cả các đối tượng mắc HCV và mức chi phí dễ dàng chấp nhận hơn, nên đề ra mục tiêu điều trị tất cả những bệnh nhân nhiễm HCV để ngăn chặn lây nhiễm và tiệt trừ hoàn toàn mầm bệnh cho cộng đồng.
- Việc hướng đến nhóm đối tượng mắc HCV nhiều nhất là bước đi quan trọng để hoàn thành mục tiêu đề ra.
Tài liệu tham khảo
- The American Association for the Study of Liver Diseases and the Infectious Diseases Society of America. HCV Guidance: Recommendations for Testing, Managing, and Treating Hepatitis C. Guideline. Cập nhật 24/5/2018. Truy cập ngày 25/5/2018.
- Hemant Shah et al. The management of chronic hepatitis C: 2018 guideline update from the Canadian Association for the Study of the Liver. CMAJ 2018;
- Moyer VA, on behalf of the U.S. Preventive Services Task Force. Screening for Hepatitis C Virus Infection in Adults: U.S. Preventive Services Task Force Recommendation Statement. Ann Intern Med 2013;159:349–357. Guideline
-
Crismale JF & Ahmad J. Expanding treatment for hepatitis C in Canada. CMAJ 2018;190(22), E667–E668. Article
Nguồn: thongtinthuoc.com
