1. Bệnh zona là gì?
Khi bạn mắc phải bệnh thủy đậu, dù các triệu chứng và tình trạng sức khỏe đã được cải thiện, virus vẫn còn trên cơ thể bạn. Virus này sẽ gây ra thêm 1 tình trạng nhiễm trùng khác gọi là bệnh zona, bệnh này được biết đến với phát ban gây đau đớn và mụn nước.
2. Chỉ những người lớn tuổi mới mắc bệnh zona
Sai lầm. Bất cứ ai cũng có thể mắc bệnh, đặc biệt là trẻ em. Bệnh zona phổ biến ở những người ở những người trên 50 tuổi, vì hệ miễn dịch ở những người lớn tuổi bắt đầu suy yếu. Đối với người trẻ tuổi sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao nếu hệ miễn dịch của họ có vấn đề – do uống một số loại thuốc (corticosteroid,Azathioprin,Ciclosporin…) hoặc mắc các bệnh làm suy giảm hệ miễn dịch như ung thư, HIV.
3. Bệnh zona là bệnh hiếm.
Sai lầm. Đây hoàn toàn không phải là một bệnh hiếm. Với các số liệu đối với người dân Mỹ, 1/3 người dân Mỹ mắc phải bệnh zona 1 lần trong đời, khoảng 1 triệu người mỗi năm.
4. Bệnh zona không lây nhiễm.
Sai lầm. Các vết loét trên da của bệnh nhân zona hoàn toàn không thể lây bệnh zona, nhưng chúng có thể lây virus gây bệnh thủy đậu đối với những người chưa bao giờ mắc phải bệnh thủy đậu. Và điều này có thể dẫn đến kết quả là bùng phát bệnh zona về sau.
5. Thủy đậu và zona giống nhau.
Sai lầm. Tuy cả 2 bệnh đều do 1 loại virus gây ra nhưng chúng không hoàn toàn giống nhau. Thủy đậu gây ra các mụn đỏ gây ngứa và các triệu chứng, tình trạng sức khỏe sẽ cải thiện sau 5-7 ngày, và đối tượng thường gặp là ở trẻ em. Bệnh zona thì thời gian sẽ kéo dài đến hàng tháng.
6. Bệnh zona sẽ hồi phục sau vài ngày.
Sai lầm. Khoảng 40% bệnh nhân mắc bệnh zona sẽ cảm thấy nóng rát, đau trong nhiều tháng hoặc nhiều năm dù các sang thương đã biến mất. Đây là một biểu hiện của tổn thương các dây thần kinh, hay có thể gọi là đau thần kinh hậu zona- PHN. Bác sĩ sẽ giúp bạn cải thiện tình trạng đau này bằng thuốc hoặc các biện pháp khác.
7. Bạn không thể điều trị zona.
Sai lầm. Nếu bạn dùng các thuốc kháng virus (acyclovir, famciclovir, valacyclovir) trong vòng 72h ( tốt nhất là trong vòng 24h-48h) khi các triệu chứng của bệnh bắt đầu thì bạn có thể giảm nhẹ và cải thiện các cơn đau do bệnh gây ra. Thuốc giảm đau không kê toa và kê toa,corticosteroids có thể dùng. Không tự ý dùng thuốc khi chưa thăm khám và tư vấn của nhân viên y tế.
8. Bạn sẽ không mắc bệnh zona nhiều hơn 1 lần.
Sai lầm. Vẫn có khả năng bạn sẽ mắc phải bệnh zona lần thứ 2. Vị trị tái phát những lần sau sẽ khác so với vị trí lần đầu. Thuốc chủng ngừa bệnh zona có thể làm giảm nguy cơ tái phát lần 2 của bệnh.
9. Các vết loét do bệnh zona gây ra là vấn đề lớn nhất.
Sai lầm. Vấn đề lớn nhất và hàng đầu đối với bệnh zona gây ra là các cơn đau hậu zona- PHN do tổn thương các dây thần kinh và nhiễm trùng, ngoài ra còn có các vấn đề khác như sẹo, đau đầu, sốt và yếu cơ. Hãy đến bác sĩ để thăm khám và điều trị khi bạn phát hiện các triệu chứng của bệnh.
10. Vaccin có thể ngăn ngừa bệnh zona.
Sai lầm. Vaccin chỉ có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh và các triệu chứng ít nghiêm trọng hơn khi bạn mắc bệnh, vaccin giúp giảm 90% nguy cơ . CDC khuyến cáo rằng những người từ 50 tuổi trở lên nên tiêm 2 liều vaccin phòng ngừa zona, cách nhau 2 – 6 tháng, trừ các trường hợp như họ đang mắc bệnh zona, đang mang thai hoặc các xét nghiệm và tiền sử cho thấy họ chưa bao giờ mắc bệnh thủy đậu.
11. Căng thẳng (stress) có thể gây ra bệnh zona.
Stress có thể làm suy yếu hệ miễn dịch của bạn tạo điều kiện thuận lợi cho zona bùng phát. Khi bạn đã mắc bệnh zona, nếu bạn stress trong khoảng thời gian này chỉ làm cho các triệu chứng của bệnh xấu hơn.
12. Zona có thể làm suy giảm thị lực của bạn.
Đúng như vậy. Khi bệnh zona làm cho mắt, mí mắt của bạn có các triệu chứng như sưng, đỏ và đau, gọi là bệnh zona mắt – nó có thể gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng. Hãy đến bệnh viện để được khám và điều trị vì zona mắt có thể dẫn đến tăng nhãn áp, sẹo và mù. Dấu hiệu cảnh báo sớm là xuất hiện mụn nước ở đỉnh mũi.
13. Các phát ban có thể nhiễm khuẩn.
Nếu các vết loét gây đau và đỏ không cải thiện hoặc càng ngày trở nên tồi tệ hơn trong vài tuần thì bạn có thể bị nhiễm trùng da do vi khuẩn. Hãy đến bác sĩ ngay lập tức vì tình trạng nhiễm khuẩn này sẽ làm chậm lành các vết loét và gây sẹo cho làn da.
14. Bệnh zona có thể gây tổn thương đến não bộ.
Tuy là trường hợp hiếm gặp nhưng bệnh zona quanh mắt, tai, trán và mũi đôi khi có tác động xấu đến não bộ, liệt 1 nửa khuôn mặt, ảnh hưởng đến thính lực và gây mất cân bằng. Trong một số ít trường hợp thì nhiễm trùng ở các vùng này có thể dẫn đến đột quỵ và viêm màng não ( khi các mô xung quanh não và tủy sống bị nhiễm trùng hoặc viêm).
Người dịch: Nguyễn Minh Thành
Nguồn: Myths and Facts About Shingles
